شرکت تجهیز الکترونیک

اندازه گيري در كليه صنايع از اهميت تعيين كننده اي برخوردار است. فقط با اندازه گيري كميت هاي مختلف مي توان هر علم و عملي را مورد بررسي دقيق قرار داده و از آن نتيجه مطلوب را حاصل نمود. همان طور كه مي دانيم امروزه بيشتر صنايع در مسير اتوماسيون قرار گرفته و بيشتر كارهاي انجام شده به صورت اتوماتيك صورت مي گيرد. و اين چرخه اتوماتيك صنعت بدون استفاده از دستگاههاي اندازه گيري عملاً توانايي انجام وظيفه به طور مطلوب را از دست خواهد داد.

در بين دستگاههاي مختلف اندازه گيري كه امروزه در صنعت مورد استفاده قرار مي گيرند دستگاههاي اندازه گيري الكتريكي نقش مهمتر و وسيعتري را دارا مي باشند. دليل اين امر آن است كه دستگاههاي اندازه گيري الكتريكي قادرند كميت هاي فيزيكي را كه قابل رؤيت نيستند از روي اثرات ناشي از آنها مشخص نمايند. به همين جهت در اين پژوهش ابتدا در مورد دستگاههاي اندازه گيري الكتريكي و طريقه كاربرد و نحوه كاركرد و ساختار داخلي آنها در اندازه گيري كميتهاي مختلف الكتريكي بحث مي كنيم . 

كميت هاي مختلف الكتريكي را مي توان به طور كلي از دو طريق مستقيم و غير مستقيم مورد اندازه گيري قرار داد . منظور از روش اندازه گيري به روش مستقيم آن است كه براي اندازه گيري يك مقدار از كميت مورد نظر از دستگاه اندازه گيري مخصوص آن كه كميت مورد نظر از دستگاه اندازه گيري مخصوص آن است كه كميت مورد نظر را اندازه گيري مي كند استفاده كنيم و مستقيماً پس از وصل دستگاه اندازه گيري به كميت مورد نظر مقدار آن كميت را بخوانيم . به عنوان مثال براي اندازه گيري مقدار ولتاژ در يك مدار مي توانيم مستقيماً از يك دستگاه اندازه گيري ولت متر استفاده كرده و پس از وصل آن به مقدار ولتاژ را به دست آوريم. كه به اين روش اندازه گيري اصطلاحاً روش اندازه گيري مستقيم مي گويند. در مواردي كه دستگاه اندازه گيري مخصوص جهت اندازه گيري يك كميت مورد نظر در اختيار نباشد      مي توان با استفاده از دستگاههاي اندازه گيري ديگر كه در دسترس است كميت هاي ديگر مدار را مورد اندازه گيري قرار داد و سپس با استفاده از روابطي كه بين كميت مجهول و ديگر كميتهاي مورد اندازه گيري وجود دارد و با استفاده از فرمول و رايطه مخصوص به آن كميت مورد نظر را مورد اندازه گيري قرار داد كه به اين روش ، روش غير مستقيم در اندازه گيري گفته مي شود.

مي توان تمامي آنها را به طور كلي به دو دسته آنالوگ و ديجيتال تقسيم بندي نمود. تفاوت دو دستگاه اندازه گيري فوق در مشخصه نشان دهنده آنهاست . در دستگاههاي اندازه گيري آنالوگ تغييرات نشان دهنده به صورت پيوسته و پشت سرهم است. يعني در اين دستگاهها براي نمايش يك مقدار مشخص قسمت نشان دهنده دستگاه اندازه گيري يا در بعضي موارد همان عقربه نشان دهنده از مقدار صفر شروع به حركت كرده و پس از گذشتن از روي مقادير مختلف مثلاً به مقدار مورد نظر 5 مي رسد. اما در دستگاههاي اندازه گيري ديجيتال تغييرات نشان دهنده به صورت پله اي مي رسد. اما در دستگاههاي اندازه گيري ديجيتال تغييران نشان دهنده كه در اكثر موارد رقمي مي باشد به طور ناپيوسته و پله اي مثلا مقدار 5 را نشان مي دهد . در بيشتر موارد مي توان چنين استنباط كرد كه نشان دهنده دستگاههاي آنالوگ غالباً به صورت عقربه يا شعاع نوراني مي باشد. ولي نشان دهنده دستگاههاي ديجيتال غالباً از يك شمارنده ديجيتالي تشكيل مي گردد. شايان ذكر است كه امروزه با وجود پله اي بودن تغييرات در دستگاههاي ديجيتال نسبت به دستگاههاي اندازه گيري آنالوگ ، با ساخت دستگاههاي ديجيتال با اجزا الكترونيكي بسيار دقيق ، اين دستگاهها داراي دقت بسيار بالايي هستند كه در بيشتر موارد دستگاههاي آنالوگ قادر به مقايسه با آنها از نظر دقت نيستند. اما اين بدان معني نيست كه دستگاههاي ديجيتال همواره دقيقتر از دستگاههاي آنالوگ هستند. دستگاههاي اندازه گيري آنالوگي نيز وجود دارند كه در آنها از اجزاء الكترونيكي كمك گرفته شده است و به همين جهت نيز داراي دقت بالاتري هستند. اما به خاطر پيچيدگي و طريقه كاكرد آنها كمتر در اندازه گيري هاي معمولي از آنها استفاده مي شود و در مقابل به دليل ارزاني نسبي و دقت مناسب استفاده از دستگاههاي ديجيتال رشد روزافزوني يافته است و چه بسا به دلايل فوق روزي برسد كه جاي دستگاههاي آنالوگ را كاملاً بگيرند.

بشر همواره درصدد آن بوده است كه به اندازه گيري دقيق و عاري از خطا دست يابد اما تا كنون نتوانسته است به اين مهم دست يابد. زيرا به دليل كامل نبودن عوامل سنجش هر اندازه گيري داراي خطا است . منابع ايجاد و اتفاق افتادن خطا به طور كلي عبارتند از :

خطاهاي اتفاقي : اين نوع خطاها از هيچ قانوني خاصيت تبعيت نمي كنند و به صورت كاملاً نامشخص روي مي دهد كه موجب ناكارآمدي و عدم اطمينان كافي در نتيجه اندازه گيري مي گردد. اين خطا به دلايلي روي مي دهد كه عبارتند از استفاده غلط شخص از يك دستگاه اندازه گيري ، بي دقتي شخص اندازه گير در خواندن كميت مورد اندازه گيري ناشي مي شود كه علت آن هم بكارگيري افراد ناطلع و آموزش نديده از يك دستگاه اندازه گيري مشخص و معين است .
خطاهاي سيستماتيك : اين خطاها نيز از عوامل متعددي ناشي مي شود كه يكي از اين عوامل ناشي از كيفيت و سيستم بكار گرفته شده در هر دستگاه اندازه گيري الكتريكي است. براي بهتر روشن شدن اين موضوع مي توان از خطاهاي جريان فوكو و خطاهاي فركانسي و خطاهاي ناشي از حوزه هاي الكترومغناطيسي و الكتريكي و خطاهاي حرارتي و ... نام برد. همان طوركه از نام خطاهاي فوق مشخص مي شود اين نوع از خطاها برخاسته از وسايل و تجهيزات داخلي به كار رفته در يك دستگاه اندازه گيري است و شخص اپراتور ، يا كابر از دستگاه اندازه گيري نقشي در ايجاد و يا كاهش آن ندارد. فقط با بكارگيري روشهاي مناسب در ساخت دستگاههاي اندازه گيري و بكار بردن كيفيت بالاتري از قطعات توسط سازندگان اين نوع از وسايل مي توان سبب كاهش ايجاد خطا گرديد. اما همواره بايد اين نكته را مدنظر قرار داد كه هر چه دستگاه اندازه گيري ساخته شده داراي كيفيت و مشخصات بالاتر و دقيق تري باشد باز هم نمي توان خطاي آن را از بين برد و به صفر رساند .
-        نشان دهنده :
همان طور كه مي دانيم هر دستگاه اندازه گيري نياز به قسمتي جهت نشان دادن كميت مورد سنجش خود دارد. قسمت درجه بندي يا نشان دهنده هر دستگاه اندازه گيري در دقت اندازه گيري بسيار موثر است. به همين جهت از عقربه هاي مختلفي مانند عقربه هاي نيزه اي ، ميله اي ، و نيزه اي كاردي جهت نمايش كميتهاي مختلف مورد سنجش استفاده مي گردد. با توجه به دستگاههاي اندازه گيري مختلف جنس اين عقربه ها بسيار سبك انتخاب مي گردد و به همين جهت اكثراً از فلز آلومنيوم كه نسبت به ساير انواع فلزات سبك تر است استفاده مي گردد. اگر دستگاه اندازه گيري با دقت زياد در نظر باشد اغلب از عقربه هاي نيزه اي كاردي استفاده مي گردد . انتهاي اين عقربه ها كاردي شكل است و بر روي صفحه مدرج زير آن يك آينه تعبيه گرديده است.
به همين جهت در موقعي كه قصد قرائت يك كميت مورد اندازه گيري را داريم بايد طوري به صفحه مدرج نگاه كنيم كه عقربه و تصوير آن در آينه كاملاً بر هم منطبق باشند. شايان ذكر است كه در دستگاههاي حساس براي نشان دادن مقدار مورد اندازه گيري شده از اشعه نوراني به عنوان عقربه استفاده مي شود و طرز كار آن به اين صورت است كه بر روي قسمت متحرك اين نوع دستگاههاي اندازه گيري يك آينه كوچك قرار داده شده است و يك شعاع نوراني كه به وسيله يك لامپ و يك عدسي متمركز كننده ايجاد مي گردد و يك شيشه كه در روي آن يك خط سياه رسم گرديده است بر روي آينه تابيده مي شود و از آنجا بر روي صفحه مدرج منعكس مي شود با توجه به اين كه زاويه اشعه تابيده شده برابر با زاويه برگشت آن است در نتيجه اشتعه نوراني توسط تصويري كه از خط سياه رنگ بر روي قسمت مدرج ايجاد مي گردد مشخص مي شود.

-        صفحه مندرج در دستگاههاي اندازه گيري :
در اكثر دستگاههاي اندازه گيري قسمت مدرج از سمت چپ به راست درجه بندي شده است. دستگاههاي اندازه گيري كه داراي صفحه اي مدرجي به شكل دايره هستند در جهت حركت عقربه هاي ساعت مدرج و عددگذاري مي شوند. در بعضي از موارد دستگاههاي اندازه گيري به دليل استفاده از حدود اندازه گيري متفاوت در قسمت مدرج داراي تقسيم بندي هاي متفاوتي نيز هستند. اين تقسيمات به صورتي است كه هر يك از اين تقسيمات نسبت به حدود اندازه گيري دستگاه مضربي از يك يا دو و يا پنج و ده مي باشند. آخرين رنج در دستگاههاي اندازه گيري جريان و قدرت و ولتاژ بايد به صورت اعداد و يا مضربي دهدهي از اعداد زير باشند.

1-2/1-5/1-2-5/2-3-4-5-6-5/7-8
-        تنظيم كننده صفر :
همان طور كه مي دانيم در اكثر دستگاههاي اندازه گيري وقتي كه مدتي زياد از كارايي آنها مي گذرد و يا به دليل استفاده از اين دستگاههاي اندازه گيري در شرايط محيطي مختلف و تغيير در اين گونه عوامل مكان ايستادن عضو متحرك در حالت خاموش و بدون بار همواره بايد قبل از استفاده توسط سيم پيچ تنظيم مخصوص كه جهت اين كار در نظر گرفته شده است استفاده كرد و عضو متحرك را دقيقاً بر روي صفر تنظيم نمود.

قدرت مصرفي دستگاههاي اندازه گيري :
همان طور كه مي دانيد هر وسيله اي جهت انجام كار نياز به انرژي دارد. دستگاههاي اندازه گيري نيز از اين مسئله مستثني نيستند. هر دستگاه اندازه گيري جهت نشان دادن مقادير نياز به مصرف مقداري انرژي دارد. هر چه مصرف داخلي دستگاه جهت انجام اندازه گيري بيشتر باشد بالطبع حرارت ناشي از آن نيز بيشتر بوده و اين حرارت بر كار اجزاء دستگاه اثر مي گذارد و در نتيجه دستگاه اندازه گيري را دچار خطا مي كند. شايان ذكر است كه قسمت اعظم تلفات داخلي دستگاههاي اندازه گيري ناشي از حرارت سيم پيچهاي آن مي باشد و فقط مقدار ناچيزي از اين تلفات ناشي از تلفات در هسته هاي آهني مي باشد. كه مي توان در مقابل تلفات ناشي از سيم پيچها از آن صرف نظر نمود .

مولتي متر يا آومتر و اجزا آن :
مفهوم كلمه مولتي متر به معني چند اندازه گير يا اندازه گير مختلط است . يعني وسيله اندازه گيري كه قادر است چند كميت مختلف مورد اندازه گيري را مورد سنجش و اندازه گيري قرار دهد. نام ديگري كه در بعضي جاها براي چنين وسيله اي به كار برده مي شود آومتر است. آومتر از مخفف كلمات آمپر ، ولت و اهم تشكيل يافته است. آومتر وسيله اندازه گيري است كه مي تواند ميزان جريان يا آمپر و ميزان اختلاف سطح و ميزان مقاومت را مورد اندازه گيري قرار دهد. به طوري كلي مي توان چنين گفت كه هر دستگاه اندازه گيري آومتر از نظر نگاه ظاهري به سه دسته زير تقسيم مي شود:
1-     صفحه مدرج و عقربه
2-    سلكتور مدرج و عقربه
3-    ترمينال هاي ورودي دستگاه و پيچهاي تنظيم كننده
ساده ترين روش تشخيص دستگاههاي اندازه گيري آنالوگ از نوع ديجيتالي آن از نوع ديجيتال ، وجود عقربه مي باشد. يعني غالباً دستگاههاي اندازه گيري كه داراي عقربه جهت نمايش كميت مورد اندازه گيري هستند آنالوگ يا پيوسته ناميده مي شوند زيرا در اين گونه دستگاهها جهت نمايش يك مقدار مشخص عقربه دستگاه فوق شروع به حركت كرده و به صورت پيوسته و با عبور از روي كميتهاي قبلي به كميت مورد نظر مي رسد. 

مولتي متر ديجيتال :
آوومتر ديجيتالي دستگاهي است كه كميتهاي مورد سنجش را به صورت رقم يا ارقام عددي بر روي صفحه نمايش خود مشخص مي كند. دستگاههاي اندازه گيري ديجيتالي ديگر نيز مانند ولت متر، آمپرمتر، كسينوس في متر ، تاكتومتر ، حرارت سنج و آوومتر نيز وجود دارد. دستگاههاي اندازه گيري ديجيتالي نسبت به دستگاههاي اندازه گيري آنالوگ داراي طول عمر بسيار بالاتري هستند. زيرا در آنها برخلاف دستگاههاي اندازه گيري آنها از قطعات متحرك استفاده نشده است. همچنين دستگاههاي ديجيتالي به عوامل فيزيكي مانند تميزي هوا و رطوبت و لزرش نيز حساسيت ندارند. امروزه با پيشرفت تكنولوژي در ساخت قطعات الكترونيكي دستگاههايي ساخته شده اند كه بسيار دقيق بوده و در برخي از موارد مي توان آنها را به كامپيوتر بر روي صفحه نمايش نشان داده شده و در صورت نياز مي توان آن را ثبت نمود. از ديگر مزايايي كه در اتصال دستگاههاي اندازه گيري شده تصميم گيري نمايد.

ولت متر ديجيتالي :
در بلوك دياگرام ولت متر ديجيتالي  ولتاژ ورودي از كميت مورد اندازه گيري به دستگاه اندازه گيري مي باشد كه قرار است دستگاه اندازه گيري آن را مورد سنجش قرار داده و در خروجي نشان داده مي شود. و  ولتاژ مرجع يا مبنايي است كه در داخل دستگاه اندازه گيري ديجيتال جهت مقايسه ايجاد مي گردد و معمولاً مقدار آن برابر 100 ميلي ولت است . ? مقدار عددي كميت اندازه گيري شده است كه توسط ولت متر ديجيتالي بر روي صفحه نمايش مشخص مي گردد.
?= *1000 = 10  (mv)
امروزه بيشتر ولت مترهاي ديجيتالي داراي رنج هاي اتوماتيك مي باشند منظور از رنج اتوماتيك آن است كه پس از اتصال ولت متر در يك مدار جهت اندازه گيري ولتاژ ولت متر ابتدا به طور اتوماتيك بر روي كمترين رنج خود قرار مي گيرد. اگر كميت مجهول ولتاژ در اين رنج باشد اندازه گيري را انجام داده و مقدار كميت مجهول را بر روي صفحه نمايش خود نشان مي دهد. ولي در صورتي كه ولتاژ مورد سنجش در اين رنج قرار نداشته و در رنج بيشتري باشد . آنگاه ولت متر فوق به طور اتوماتيك بر روي رنج بالاتر قرار مي گيرد و مراحل قبلي دوباره تكرار مي گردد. در اين نوع از ولت مترها اگر ولتاژ مورد اندازه گيري A.C و متناوب باشد در داخل ولت متر بر سر راه ولتاژ متناوب و بعد از كليد سلكتور يك ديود يا يكسو كننده همراه با فيلتر قرار مي دهند تا بدين طريق برق A.C و جريان متناوب را ابتدا به ولتاژ مستقيم تبديل نموده و سپس اين ولتاژ D.C شده به ولت متر فوق الذكر اعمال گردد . بنابراين با اين كار هم ولتاژ متناوب و هم ولتاژ مستقيم قابل دريافت و اندازه گيري مي باشد.

آمپرمتر ديجيتالي :
آمپرمترهايي كه به صورت ديجيتالي در بازار هستند برخلاف ولت مترهاي ديجيتالي داراي رنج اتوماتيك نيستند. آمپرمترهاي ديجيتالي در واقع همان ولت متر ديجيتالي است و بدين صورت كار مي كند كه در ابتدا جريان مورد سنجش از داخل يك مقاومت اهمي عبور داده مي شود و سپس افت ولتاژ دو سر آن توسط دستگاه اندازه گيري نمايش داده مي شود . شكل زير جهت آشنايي با آمپرمتر ديجيتالي با رنجهاي اندازه گيري مختلف يك نمونه از شماي مداري داخل آن به نمايش گذاشته شده است.
از آنجايي كه آمپرمترهاي ديجيتالي داراي رنج اتوماتيك نيستند بنابراين بايد به اين نكته دقت كرد كه براي هر اندازه گيري ابتدا با توجه به كميت مورد سنجش بايد توسط كليد سلكتوري كه بر روي اين آمپرمترها قرار دارد رنج مناسب آن را انتخاب نمود. همان طور كه در قسمت قبل در مورد دستگاههاي ولت متر ديجيتالي گفته شد در آمپرمتر ديجيتالي نيز جهت اندازه گيري جريان متناوب بعد از كليد سلكتور آن توسط يكسو كننده هاي الكترونيكي ولتاژ را افت داده و سپس پس از يكسوسازي در دو سر مقاومت ها به ولت متر اعمال مي گردد.

اهم متر ديجيتالي :
در اندازه گيري مقاومت هاي اهمي در اهم مترهاي ديجيتالي بدين صورت عمل مي گردد كه در ابتدا يك جريان از داخل مقاومت مجهول يا همان مقاومت مورد اندازه گيري عبور كرده  و جريان ديگري نيز از مقاومت معلوم  توسط اهم متر عبور داده مي شود . در نهايت ولتاژ دو سر مقاومت مورد سنجش  كه برابر با.I مي باشد به ورودي ولت متر ديجيتالي اعمال   مي گردد و ولتاژ دو سر مقاومت معلوم يعني  نيز كه برابر با.I  مي باشد به عنوان ولتاژ مرجع به ولت متر اعمال مي گردد و با توجه به صفحه نمايش نشان داده مي شود .

دستگاههاي اندازه گيري تابلويي :
دستگاههاي اندازه گيري مورد استعمال مختلفي دارند و در جاهاي متفاوتي استفاده مي شوند. پرمصرف ترين دستگاههاي اندازه گيري كه در تابلوهاي فرمان و تابلوهاي برق كارخانجات مورد استفاده قرار مي گيرد و تقريباً در هر قسمت و بخشهاي تاسيساتي مربوط به كارخانجات به چشم مي خورند عبارتند از : آمپرمتر، ولتمتر، كسينوس في متر ، فركانس متر ، وات متر، كنتور و مبدلهاي جريان (C.T) و مبدلهاي ولتاژ(P.T) هستند. از نظر شكل ظاهري اكثر وسايل اندازه گيري كه در تابلوهاي برق نصب مي گردند به صورت مربع و مستطيل بوده و در موارد نادري نيز به شكل دايره مي باشند و اين وسايل اندازه گيري مي بايست در تابلوهاي برق به صورت عمودي و يا مايل نصب شوند تا به خوبي قابل رؤيت و ديدن باشند. البته خاطر نشان مي شود كه اين منظور بر روي دستگاههاي اندازه گيري قرار داده مي شود توجه كافي شود. اندازه ها و ابعاد خارجي اين وسايل اندازه گيري كاملا مشخص و استاندارد مي باشد. و با شماره استاندارد مخصوصي مشخص شده است.

انواع دستگاههاي اندازه گيري تابلويي :
هرگاه لازم باشد ولتاژ دو سر يك مصرف كننده را بيابيم بايد ولتمتر را با آن مصرف كننده به صورت موازي متصل كنيم ، اما زماني كه از يك ولتمتر در تابلوي اندازه گيري استفاده مي كنيم و مي خواهيم ولتاژ شبكه را به وسيله آن بخوانيم دو سر ولتمتر را مستقيماً به شينهاي مورد نظر با توجه به نياز وصل مي نماييم. در صورتي كه اندازه گيري ولتاژ بين سيم فاز و نول همچنين ولتاژ بين فازهاي مختلف مدنظر باشد اكثراً از يك كليد مخصوص كه جهت اين كار ساخته شده است استفاده مي شود كه شماي ظاهري آن در زير نشان داده شده است:

آمپرمتر :
در صورت نياز به خواندن مقدار جريان عبوري از بار با آن يك آمپرمتر را به صورت سري وصل مي كنند . شكل زير طريقه اتصال و چگونگي قرار گرفتن آمپرمتر را در مدار نشان مي دهد . در تابلوهاي برق براي اندازه گيري جريان در هر مصرف كننده يك آمپرمتر قرار مي دهند و براي اندازه گيري جريان در هر مصرف كننده يك آمپرمتر قرار مي دهند و براي اندازه گيري جريان كل نيز از يك آمپرمتر مجزا استفاده مي كنند. در صورتي كه جريان مصرفي در يك مصرف كننده سه فازه مجزا استفاده مي كنند. در صورتي كه جريان مصرفي در يك مصرف كننده سه فازه متعادل مدنظر باشد استفاده از يك آمپرمتر نيز كفايت مي كند و آن آمپرمتر را مي توان به دلخواه سر راه يكي از فازها قرار داد و از آنجايي كه بار متعادل است عدد خوانده شده از آن براي ساير فازها نيز صحيح است. ولي از آنجايي كه بار متعادل بر روي شينهاي تابلو قرار نمي گيرد لذا مي بايست براي اندازه گيري جريان عبوري از هر شين از يك آمپرمتر مجزا استفاده نمود و در مجموع از سه آمپرمتر براي اندازه گيري جريان سه فازه استفاده نمود.

ترانسفورماتور جريان (C.T) :
در بسياري از موارد جريان عبوري از يك  شين بسيار زياد بوده و استفاده از آمپرمترهاي معمولي با توجه به رنج و حدود اندازه گيري آنها مقدور نمي باشد. و از آنجايي كه در اغلب موارد حدود اندازه گيري آمپرمترها از يك حد مشخص به دليل خطرناك و غير ايمن شدن توليد نمي شود. بنابراين در جاهايي كه استفاده از آمپرمتر مقدور نباشد از مبدل جريان يا همان ترانسفورماتور جريان (C.T) استفاده مي شود.

وات متر :
جهت اندازه گيري ميزان توان حقيقي در مصرف كننده ها از وسيله اندازه گيري به نام وات متر استفاده مي شود.

فركانس متر :
جهت اندازه گيري و مشخص كردن فركانس از وسيله اندازه گيري به نام فركانس متر استفاده مي شود. در صنعت جهت اندازه گيري فركانس از دو نوع فركانس متر استفاده مي شود.
-        فركانس متر زبانه اي يا ارتعاشي
-        فركانس متر عقربه اي
در مكانهايي كه فشارهاي مكانيكي زياد است بيشتر از فركانس مترهاي ارتعاشي استفاده مي شود. زيرا اين نوع فركانس مترها داراي مقاومت بيشتري در برابر ضربه هاي مكانيكي بوده و همچنين از دقت بالاتري نيز برخورداند. بنابراين از اين نوع فركانس متر بيشتر در تابلوها جهت اندازه گيري فركانس هاي كم و متوسط استفاده مي شود از فركانس متر عقربه اي ثبات بيشتر در مواردي استفاده مي شود كه نياز به برداشتن منحني تغييرات فركانس مدنظر باشد.

كسينوس في متر :
در كارخانجات و تاسيسات بزرگ صنعتي بايد همواره ضريب قدرت مدار تحت نظارت و كنترل مداوم قرار داشته باشد. كه جهت اندازه گيري ضريب قدرت و رؤيت آن از وسيله اندازه گيري به نام كسينوس في متر استفاده مي شود.

اسيلسكوپ چيست ؟                                    
اسيلوسكوپ در واقع يك دستگاه اندازه گيري الكتريكي مي باشد كه كميتهاي مختلفي از قبيل ولتاژ – جريان ، زمان تناوب ، اختلاف فاز و ... را مورد اندازه گيري قرار مي دهد و از آن براي اندازه گيري كميتهاي فوق در نيمه هاديها ، ديودها و ترانزيستورها و موارد ديگر استفاده مي گردد.

تفاوت اصلي اسيلسكوپ با ساير دستگاههاي اندازه گيري ديگر خاصيت منحضر به فرد آن يعني نمايش شكل موج كميتهاي مختلف الكتريكي است يعني با اسيلسكوپ علاوه بر اندازه گيري كميت هاي مختلف الكتريكي مي توان شكل موجهاي آنها را نيز در موارد مختلف مشاهده كرد و تغييرات آن را با چشم ديد. اسيلسكوپ مي تواند با دقت بسيار بالايي ولتاژهايي تا يك هزارم را تحت فركانسهاي بالا نشان دهد. مشاهده و اندازه گيري شكل موجها در دستگاه اسيلوسكوپ از ولتاژهاي متناوب با فركانس هاي مختلف ولي محدود ختم مي گردد. به همين جهت انواع اسيلوسكوپ هايي كه در بازار وجود دارند با مشخصه فركانس قابل اندازه گيري 20 مگاهرتز نام برد كه اصطلاحاً در بازارا به اسيلوسكوپ 20 مگاهرتزي نام برده مي شود .